Μακαριστός π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος
Μακαριστός π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος
Η εικόνα του Χριστού ως ο «Αναπεσών» ασφαλώς δεν εικονίζει τη σκηνή της Γεννήσεως, αλλά την εικόνα του «Αναπεσόντος» Χριστού σε παιδική ηλικία, η οποία χρησιμοποιείται συχνά σε στενή όμως αναφορά με τη μεγάλη εορτή της Γεννήσεως. Η συγκεκριμένη εικόνα αρχίζει να ιστορείται στα μέσα βυζαντινά χρόνια και απαντάται συνήθως επάνω από την κύρια, τη δυτική είσοδο του Ναού.
Το όνομα της εικόνας προέρχεται από την προφητεία
που λάλησε ο Ιακώβ πριν πεθάνει ενώπιον των υιών του, που υπήρξαν κατόπιν οι
Πατριάρχες των δώδεκα φυλών του Ισραήλ: «Σκύμνος λέοντος, Ιούδα εκ βλαστού, υιέ
μου, ανέβης... Αναπεσών εκοιμήθης ως λέων και ως σκύμνος... Τις εγερεί
Αυτόν;...» (βλ. Γεν. 49, 9). Πρόκειται για μια από τις αρχαιότερες προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης σχετικά
με την έλευση αλλά και τη σάρκωση του Χριστού, παλαιότερη του Μωϋσέως και των
άλλων προφητών. Ο μάντης Βαλαάμ προφήτευσε κι αυτός αργότερα (Αριθμ. 24, 9) με
τα ίδια ακριβώς λόγια. Ο Ιακώβ, εδώ, δεν προφητεύει για κάποιον από τους γιούς
του. Προλέγει, ανάμεσα στ’ άλλα, ότι η χώρα της φυλής του Ιούδα, η Ιουδαία, θα
γινόταν το βασίλειο των Εβραίων και ότι αυτή θα είχε μια αδιάσπαστη συνέχεια
βασιλέων μέχρι την έλευση του Σωτήρος Χριστού: «Ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα έως
εάν έλθει τα αποκείμενα Αυτώ και Αυτός προσδοκία Εθνών...» (στιχ. 10). Κατά την
ακμή της η Ιουδαία περιήλθε υπό τον Οίκο του Δαυίδ και παρέμεινε ενιαίο
βασίλειο μέχρι τα χρόνια που ο Χριστός, ως Θεάνθρωπος, «εσαρκώθη» και
«ενηπίασε»· όταν, δηλαδή, «έγινε» μικρό παιδίον («Χριστός, ο Παις»).
Γιατί ο Ιακώβ ονομάζει «υιό» του και «σκύμνον λέοντος Ιούδα» Αυτόν που αργότερα θα «ανέβαινε εκ βλαστού»; Κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, αυτός ο «βλαστός», το νεαρό κλαδί, το τρυφερό κλωνάρι, υποδηλώνει την Παρθένο Κυρία Θεοτόκο καθώς και το μυστήριο της Θεομήτορος. Η Γραφή χρησιμοποιεί την εικόνα του «λέοντος» ως σύμβολο δύο διαφορετικών πραγμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις ο «λέων» ενσαρκώνει τον διάβολο που, «ως λέων ωρυόμενος, ζητεί τίνα καταπίει» (βλ. Α΄ Πέτρ. 5, 8). Επίσης, ο «λέων» εκφράζει τη βασιλική ιδιότητα, την αδιάπτωτη εξουσία και το παγκυριαρχικό αξίωμα του Θεανθρώπου. Εν προκειμένω, το «Αναπεσών Παιδίον», ο Χριστός, είναι όντως από βασιλική γενιά, διότι είναι Υιός του επουρανίου Βασιλέα Θεού, ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός. Αλλά και κατά το ανθρώπινο, ως «Υιός του Ανθρώπου», είναι ενδοϊστορικά και γενεαλογικά ο εκλεκτός απόγονος του βασιλέα Δαυίδ. Κυρίως, όμως, κατά την ανθρωπότητά Του, είναι Αυτός ο υπεραγαπημένος Μονογενής Υιός της πανυπεραγαπημένης Αειπαρθένου Μητρός Του, της Κυρίας Θεοτόκου. Η οποία, είναι ο μόνος επί γης, μυριοκεχαριτωμένος, θεάρεστος, θεοφίλητος, θεοφόρος, Θεοτόκος–«Άνθρωπος». Έτσι, η Παναγία, ως «Θεού Μήτηρ», είναι η Βασίλισσα, η Δέσποινα, η Παντοβασίλισσα, η Παντάνασσα όλων των ανθρώπων, όλων των αγγέλων και όλης της κτίσεως, η οποία αναφέρεται «κεκαλυμμένα» και αόριστα μέσα στο ανώνυμο ουσιαστικό «Άνθρωπος» πολύ συχνά στα Ιερά Ευαγγέλια από Αυτόν τον Ίδιο τον Χριστό. Γι’ αυτό και στη συγκεκριμένη εικόνα «ο Αναπεσών» ανακλίνεται, πέφτει να κοιμηθεί, όχι σε μια πάμφτωχη φάτνη όπως συνέβη κατά τη θεία Του Γέννηση, αλλά, όπως βλέπουμε, επάνω σε βασιλικό ανάκλιντρο. Και, αντί για σπάργανα και ράκη (κουρέλια), στη συγκεκριμένη αγιογραφική παράσταση είναι ενδεδυμένος χιτώνα και ποδήρη βασιλικό!
Ο Ιακώβ αναφέρεται επίσης και στα «αποκείμενα Αυτώ»· σ’ αυτά, δηλαδή, τα μεγάλα και ιερά γεγονότα που περιμένουν, όχι βέβαια τον Ιακώβ ή τους γιους του, αλλά τον Ίδιο τον Θεάνθρωπο Χριστό: ο Σταυρός, το Πάθος, η Λόγχη και ο Θάνατος. Αλλά, συν τοις άλλοις, αναφέρεται και στον θάνατο του Χριστού ως «ύπνο» («αναπεσών εκοιμήθης…») και, μάλιστα, κάνει και μια έμμεση αναφορά και για την Ανάστασή Του («Τις εγερεί αυτόν;…»). Ποιός από τους ανθρώπους δύναται να έχει τη δύναμη και την ικάνωση να αναστήσει, να σηκώσει έναν παγκραταιό Βασιλέα, τον Παμβασιλέα, τον Θεάνθρωπο Χριστό; Απολύτως κανείς! Εκτός, ασφαλώς, από Αυτόν τον Ίδιο τον Χριστό, εφ’ όσον Αυτός είναι ο μόνος «Αρχηγός της ζωής», ο «Νικητής του θανάτου», αυτού του εφιαλτικού «ύπνου» που επέφερε η πανανθρώπινη αμαρτία. Λέγει, γι’ αυτό, ο Χριστός: «Ουδείς αίρει την ψυχήν Μου απ’ Εμού, αλλ’ Εγώ τίθημι Αυτήν απ’ Εμαυτού. Εξουσίαν έχω θείναι Αυτήν και εξουσίαν έχω πάλιν λαβείν Αυτήν» (βλ. Ιωάν. 10, 18).
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μάς δίνει το
νόημα αυτού του «ύπνου» του Χριστού, ως «λέοντος»: Όπως ο λέων είναι φοβερός ακόμη κι
όταν αυτός κοιμάται, έτσι και ο Χριστός· ήταν φοβερός και δυνατός ακόμη και την ώρα τόσο
του θεανθρώπινου ύπνου Του, σαν τέλειος Άνθρωπος, θείο Βρέφος και θείο Νήπιο
που Αυτός ήταν· κυρίως δε, κυριολεκτικά πλέον, κατά την ώρα του ίδιου
του θανάτου Του. Ο οποίος θάνατος έγινε πρόξενος πολλών φοβερών, φρικτών,
εξαίσιων και ανήκουστων θαυμάτων: κρύφτηκε ο ήλιος, σείστηκε η γη, κόπηκαν οι
βράχοι, σχίστηκε το παραπέτασμα του Ναού, σκότος κατέλαβε όλη τη γη και μια παγκόσμια
νύχτα εμφανίστηκε ξαφνικά μέσα στο καταμεσήμερο του Πάθους Του. Ο θάνατος καταργήθηκε και η τυραννία
του καταστράφηκε. Πολλά σώματα των «κεκοιμημένων αγίων» αναστήθηκαν. Αυτά τα
φοβερά συμβάντα, λοιπόν, προείδε ο Πατριάρχης Ιακώβ και προφήτευσε λέγοντας:
«Αναπεσών εκοιμήθης ως λέων!...» («Έπεσες και κοιμήθηκες ωσάν λιοντάρι...»).
Η εκπληκτική αυτή προφητεία του Πατριάρχου
Ιακώβ (γεμάτη από υπέρχρονη πατρική βιβλικότητα αλλά και μητροφίλητη στοργή)
περί του «Αναπεσόντος» Ιησού Χριστού βρίσκει και μια άλλη μεσσιανική έκπλήρωσή της.
Πότε; Κατά την αγγελοσέβαστη ανάκλιση του Θεανθρώπου ως θείο Βρέφος· κατά το
υπερθαύμαστο κενωτικό σπαργάνωμα και το καθ’ όλα ανθρώπινο ξαπόσταμά Του· κατά
τον παμμακάριο ύπνο και την πανησύχια ανάπαυση (την ξεκούραση) του θείου
Βρέφους. Πού; Μέσα στην απέριττη φάτνη του ταπεινού Σπηλαίου της Βηθλεέμ.
Αμέσως μετά την «υπέρ λόγον και φράσιν και έννοιαν» Ενανθρώπισή Του, μετά την
απόρρητη, φρικτή και άφραστη θεία Του Γέννηση από την Αειπάρθενο και Πανάχραντη
Μητέρα Του, την Κυρία Θεοτόκο…
«Ανέπεσε», λοιπόν, για χάρη μας ο Θεάνθρωπος Κύριος, ακριβώς για να καταστήσει το «παραπεσών» από την αρχέγονη αμαρτία ταλαίπωρο ανθρώπινο γένος, όλον τον δύστυχο άνθρωπο, τον «Αδάμ παγγενή», ολοκληρωτικά και παντοτινά αναγεννημένο και αναστημένο και, εν Αυτώ τω Θεανθρώπω Χριστώ, αιώνια απολυτρωμένο.
※
Βασικό κείμενο του Γεωργίου Γαβριήλ (1988), με κάποιες προσθήκες προτάσεων και παραγράφων σαν αναγκαίες επεξηγήσεις από την πλευρά μας. Επιλογή ανάρτησης, επιλογή θέματος και φωτογραφιών, πληκτρολόγηση κειμένου: π. Δαμιανόςtoeilhtarion"Κάθε Χριστούγεννα ὃ Γέροντας θὰ οἰκονομοῦσε μία ρέγκα, γιὰ νὰ πέραση ὅλες τὶς χαρμόσυνες ἥμερές του Δωδεκαημέρου μὲ κατάλυση ἰχθύος.
Τὴν δὲ ραχοκοκκαλιὰ τῆς ρέγκας δὲν τὴν πετοῦσε, ἀλλὰ τὴν κρεμοῦσε μὲ μία κλωστὴ καί, ὅποτε ἦταν καμιὰ Δεσποτικὴ ἢ Θεομητορικὴ ἑορτὴ καὶ εἶχε κατάλυση ἰχθύος, ἔβραζε λίγο νερὸ σ’ ἕνα κονσερβοκούτι, βουτοῦσε τὴν ραχοκοκκαλιὰ δυὸ-τρεΐς φορὲς στὸ νερό, γιὰ νὰ πάρη λίγη μυρωδιά, καὶ μετὰ ἔριχνε λίγο ρύζι.
Ἔτσι ἔκανε κατάλυση καὶ κατηγοροῦσε καὶ τὸν ἑαυτό του ὅτι τρώει καὶ ψαρόσουπες στὴν ἔρημο!
Τὴν ραχοκοκκαλιὰ αὐτὴ τὴν κρεμοῦσε πάλι στὸ καρφὶ καὶ γιὰ ἄλλη κατάλυση, μέχρι ποῦ ἄσπριζε πιὰ καὶ τότε την πετούσε ...
πηγή: Από το βιβλίο: Αγιορείτες και Αγιορείτικα. Αγίου Παΐσιου.
Ο γέρων Προκόπιος Μερτύρης ήταν εκείνος που εξομολόγησε τον Νίκο Ξυλούρη (1936 - 1980) προς το τέλος της ζωής του!
Μας έλεγε σχετικά...
Πόσο πολύ χάρηκε την ψυχική του κατάσταση!
"Μιλιούνια οι σεσωσμένοι..."
Να μας λυπηθεί και μας ο Θεός...
πηγή : |η μαρτυρία από το πνευματικό τέκνο του, τον Κωνσταντίνο Σύμπουρα...
Σημείο της παρουσίας του Θεού μέσα στον άνθρωπο είναι η χαρά λένε οι πατέρες.
Μόνο που σαν σύνθημα περισσότερο ηχεί στα αυτιά μας αυτό όταν μας λυγίζουν τα προβλήματα.
Έτσι είναι ο άνθρωποι του Θεού; Που είναι η χαρά μας και τι λάθη κάνουμε και λυγίζουμε.
Δεν κάνεις λάθος. Ο Θεός σ’ έφτιαξε έτσι να λυγίζεις για να μην σπας στις θύελλες και στους ανέμους.
Κι αν έχεις τον Χριστό και την χαρά και την παρηγοριά Του μέσα σου θα Τον νιώθεις που σαν φρέσκο βούτυρο σε ζεστό ψωμί θα σου μαλακώνει τους καημούς που έτσι κι’ αλλιώς δεν θα πάψουν να έρχονται μέχρι το τέλος της ζωής σου.
Κι αν ο πόνος είναι μεγάλος και σε γονατίσει, πρόσεξε μην χαθεί από
μέσα σου η ελπίδα και θρονιαστούν στην θέση της το άγχος και ο θυμός που
σακατεύουν την χαρά.
Κι αν παρά τον αγώνα σου κυριαρχήσει μέσα σου η θλίψη που σου ρουφάει τους χυμούς και δεν σ’ αφήνει να ανθίσεις,
σήκω και πάλεψε
πιο δυνατά,
ψάξε, μίλα, κόψε, άκου, παραδέξου πράγματα στον εαυτό σου διότι ο
παράδεισος εδώ αρχίζει, κι’ ότι δεν έχει αρχή δεν έχει ούτε συνέχεια.
Εδώ πρέπει να ανθίσεις.
Ο χριστιανός λυγάει αλλά ανθισμένος όχι σαν καλάμι ξερό...
Ἦχος γ' Στίχ. Ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἥξει καὶ ὁ ἅγιος ἐξ ὄρους κατασκίου δασέος.
Νῦν προφητικὴ πρόρρησις, πληρωθῆναι ἐπείγεται, μυστικῶς ἡ φάσκουσα· Καὶ σὺ Βηθλεὲμ γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ὑπάρχεις ἐλαχίστη ἐν τοῖς Ἡγεμόσι, προευτρεπίζουσα τὸ σπήλαιον· ἐκ σοῦ γὰρ μοι ἐξελεύσεται, ἡγούμενος τῶν Ἐθνῶν διὰ σαρκός, ἐκ Παρθένου Κόρης Χριστὸς ὁ Θεός, ὃς ποιμανεῖ τὸν λαὸν αὐτοῦ, τὸν νέον Ἰσραήλ. Δῶμεν αὐτῷ ἅπαντες μεγαλωσύνην
Ψέλνει ο καθηγούμενος της Ι.Μ.Δοχειαρίου Γεροντς. Αμφιλόχιος το β' ιδιόμελο της Α' Ώρας της παραμονής των Χριστουγέννων σε μέλος Στεφάνου Λαμπαδαρίου (Μουσική Κυψέλη) και ήχο γ'.
Ηχογράφηση από την Ι.Μ.Δοχειαρίου (2015).
«…Οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν· πίστει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν…» Είναι κάποιες φράσεις μέσα στα Λειτουργικά κείμενα της Αγίας μας Πίστης, που σε κάνουν να ανατριχιάζεις.
Αν συνηδειτοποιήσεις, πως όλα, μα όλα, έχουν μια θαυμαστή και απόλυτη συνάφεια με τον Θείο λόγο. Έξοχα σημείωνε ο μακαριστός π.Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, πως η υμνολογία της Εκκλησίας, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας υπέροχος υπομνηματισμός της Αγίας Γραφής. Όλα τα άφταστης ποιητικής, λογοτεχνικής και Θεολογικής σημασίας κείμενα των λαμπρών αυτών ημερών, αλλά και κάθε ξεχωριστής ημέρας του Ενιαυτού, οδηγούν σε έναν και μόνο προορισμό: Στο να κατανοήσει ο αχάριστος και αιχμάλωτος άνθρωπος, πως μέσα από 2 ακατάληπτα μυστήρια ευεργετήθηκε και ελευθερώθηκε παντοτινά. Δυο ανεπανάληπτα συγκλονιστικά κατανυκτικές νυχτιές, για το ανθρώπινο γένος! Δυο νύχτες της Ένωσης του Θεού με τον άνθρωπο!
Η νύχτα του μυστηρίου των Χριστουγέννων και η νύχτα της παράδοσης του Θεοποιητικού και Ζωοποιητικού μυστηρίου των μυστηρίων στον Μυστικό Δείπνο. Εκεί, στο σεσιγημένο και κραυγαλέο ταυτόχρονα, όπως οι Άγιοι Πατέρες χαρακτηρίζουν, μυστήριο της φάτνης, ο Θεός Λόγος, το δεύτερο πρόσωπο της Αδιαίρετης Αγίας Τριάδας, φόρεσε ανθρώπινη σάρκα. Ο Πλάστης έγινε Αναπλάστης, όπως σημειώνει ο αετός της Θεολογίας Άγιος Γρηγόριος. Η Παναγία μας, αδιαφθόρως γεννά Τον Θεό Λόγο. Και έρχεται η λεγομένη αποφατική Θεολογία, να σταθεί ενώπιον του μεγίστου και προαιωνίου μυστηρίου της σωτηρίας μας. Και το χαρακτηρίζει ανερμήνευτο,ακατάληπτο, απερινόητο, άρρητο,ανεξιχνίαστο…Αυτό το α που στερεί προσθέτοντας πίστη...Έλεγε ο μακαριστός π.Αθανάσιος Μυτιληναίος, ότι για να φτάσει κανείς να χαρακτηρίσει το μυστήριο της Θείας Οικονομίας ανερμήνευτο και ακατανόητο, οφείλει πριν να προσπαθήσει τα μέγιστα, ώστε να το πλησιάσει έστω ελάχιστα ο πεπερασμένος νους του. Με μια άλλη διατύπωση, άλλο το ανερμήνευτο και άλλο το αδιάφορο…Γιατί πολλές φορές μας ικανοποιεί να εκλαμβάνουμε τα…συνθήματα τα ιερά της Αγίας μας Πίστης, με έναν αποκλειστικά δικό μας βολεψό τρόπο. Αφού, λέμε, είναι ακατάληπτος ο Θεός, άφησέ τον εκεί στην Φάτνη του, στα σύννεφα και στον Σταυρό του…και δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω…Μεγάλο σφάλμα, ολέθριο αδελφοί μου! Να αφήνουμε τον Χριστό μας άγνωρο…Ο τρόπος του μυστηρίου είναι απλησίαστος και δεν χρειάζεται, ούτε χωράει έρευνα. Τα γεγονότα όμως, τα ιερά ρήματα, οι αναρίθμητες προεικονίσεις και παρουσίες του Αϊδίου Υιού και Λόγου του Θεού πριν την σάρκωσή Του, μα και ό,τι καταγράφηκε μέσα στα Ιερά Ευαγγέλια και διέσωσε η Πανίερη μας Παράδοση, πρέπει συνεχώς να βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, της καθημερινότητάς μας, της διάνοιας και της καρδιάς μας. Άλλο είναι το πως, που δεν πλησιάζεται και άλλο το Ποιός είναι Εκείνος που για όλους θυσιάζεται! Δεν θα κατανοήσουμε ποτέ τον τρόπο, αλλά οφείλουμε στην ψυχή μας να γίνουμε γνώστες των δυο γεννήσεων του Θεού Λόγου: Της άχρονης και της άσπορης! .....Ας μην ξεχνάμε, ότι εκείνοι που μίλησαν για αυτό με τρόπο αποφατικό, ήταν σοφοί άνθρωποι με εναργέστατο εντός τους το Άγιο Πνεύμα Θεό και Κύριο. Έρχεται και σήμερα όμως, μια διδαχτή του Χριστού μας απλούτσικη ψυχή και σου λέει: Καθημερινά με την χάρη του Αγίου Θεού, μελετώ και προσεγγίζω το ακατανόητο μυστήριο της Θεανθρώπησης. Πως; την ρωτάς…
Απαγγέλοντας καθημερινά όσες περισσότερες φορές μπορώ, τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας! Είναι εκπληκτικό αδελφοί μου! Σε κάθε ανάγνωση των Χαιρετισμών της Κυρίας Θεοτόκου, ιδίως στο ξεκίνημα του οίκου κάθε στάσης τους, εξιστορείται στην μεγαλοπρέπειά του, το μυστήριο το ξένον και παράδοξον! Μόνο το: … Όλος ην εν τοις κάτω, και των άνω ουδόλως απήν ο απερίγραπτος Λόγος·. συγκατάβασις γαρ θεϊκή, ου μετάβασις δε τοπική γέγονε…,να κατανοήσουμε έστω γραμματικώς, δια της πίστεως και μόνο έπειτα, θα μπορούσαμε να λύσουμε πολλά καινοφανή που έχουν ενσκήψει…"
Νώντας Σκοπετέας
Η Ορθοδοξία ως θεραπεία_Γέροντας Δαμασκηνός Αγιορείτης
Μια θαυμάσια εκλαϊκευμένη κατήχησηΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ
ΟΤΙ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗ
αλλά μην νοιώθετε «λύπη»
που αντιγράφουμε τα δικά σας ,
χωρίς να σας ρωτήσουμε...
Για την παράγκα μας
είναι γ ε λ ο ι ό τ η τ α η λεγόμενη
«δεοντολογία περί πνευματικών δικαιωμάτων!»